Almanya ile ABD arasında uzun yıllardır süren Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattı projesine yönelik ihtilafta, el sıkışıldı. İki ülke Çarşamba akşamı, bir anlaşma üzerinde uzlaştı. Anlaşmaya göre Rusya'nın doğal gazı, Ukrayna ya da diğer Doğu Avrupa ülkelerine karşı "silah" olarak kullanması durumunda, Almanya Rusya'ya karşı yaptırımlar devreye koymayı taahhüt etti.
Hükümet çevrelerinden yapılan açıklamaya göre ABD yönetimi de, daha önce boru hattı projesine yönelik uygulayacağını söylediği yaptırımları rafa kaldırdı.
Alman hükümet sözcüsünün verdiği bilgiye göre Başbakan Angela Merkel, Rusya lideri Vladimir Putin ile bir telefon görüşmesi yaparak, ABD ile uzlaşılan anlaşmaya dair bilgi verdi. Merkel'in Putin'e, "Ukrayna'nın yanında olduklarını" söylediği belirtildi.
Dışişleri Bakanı Heiko Maas da Twitter üzerinden bir paylaşım yaparak, "Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattı projesinde de ABD ile yapıcı çözümler bulabilmiş olmamız çok iyi" ifadesini kullandı.
Rus enerji devi Gazprom Mart ayı sonlarında, ABD'nin baskılarına rağmen Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattının inşasının bu yılın sonuna kadar tamamlanacağını duyurmuştu. ABD yönetimi de boru hattının tamamlanması durumunda Rusya'ya yaptırımları devreye koyacağını belirtmişti. ABD, projenin Avrupa'nın Rusya'ya olan bağımlılığını arttıracağını savunuyordu.
Almanya neler taahhüt etti?
Bu nedenle ABD ile Almanya arasında tartışma konusu olan projede anlaşmaya varılmış olması önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Anlaşmada Almanya'nın ABD ve Avrupalı ortaklarının çekincelerini gidermeyi hedeflediği birçok madde yer alıyor. Bunlardan en önemlilerinden biri, Amanya'nın olası bir durumda Rusya'ya karşı Avrupa Birliği yaptırımlarının devreye sokulmasını sağlayacak olmayı kabul etmesi. Merkel daha önce yaptığı açıklamada Rusya'nın Ukrayna'nın boru hattı projesinde transit ülke olarak kalma zorunululuğunu bildiğini belirtmişti.
Almanya'nın anlaşma gereği verdiği bir önemli taahhüt de, Rus Gazprom şirketi ile Ukrayna arasında 2024 yılında süresi dolacak transit doğal gaz anlaşmasının uzatılmasını sağlamak. Bunun için mümkün olduğunca uzun, en az 10 yıllık bir uzatmaya gidilmesi isteniyor. Bu konuda bir an önce görüşmelerin başlaması gerekiyor. Kremlin'den yapılan açıklamada, Merkel ile Putin'in bu konuda görüşmeye başladıkları belirtildi.
Bir başka önemli madde ise Ukrayna'nın Rus doğal gazına olan bağımlılığını azaltmak için yenilenebilir enerji projelerinde Kiev'e destek sağlanması. Ukrayna'daki yeşil enerji projelerine aktarılacak fona Almanya ilk aşamada 150 milyon euro destek sağlayacak.
ABD ile Almanya arasındaki anlaşmanın en tartışmalı noktalarından biri ise yaptırımlar oldu. Kuzey akımı 2 doğal gaz boru projesinin hayata geçmesinin ardından Rusya'nın özellikle de Ukrayna, Polonya ve ABD'nin dile getirdiği gibi projeyle Ukrayna üzerinde baskı yapması ya da doğal gazı kesmesi durumunda yaptırımların devreye girmesi isteniyor. Yaptırımların hedefi, Rusya'nın proje ile "agresif siyasi hedeflerine ulaşmaya çalışmasını" ya da "enerjiyi silah olarak kullanmasını" önlemek.
Kiev'den tepki
Anlaşmanın duyurulması sonrası Ukrayna'dan tepki geldi. Cumhurbaşkanılığı ofisinden yapılan açıklamada, "Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattı projesine yönelik anlaşma, bu projenin gerçekten tehdit ettiği tarafların arkasından yapılamaz" ifadesi kullanıldı. Bunun sadece Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile ABD Başkanı Joe Biden'ın yapacağı ikili görüşmede çözülebileceği belirtildi. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre, Biden ve Zelenskiy Ağustos sonunda bir araya gelecek.
Rusya memnun
Moskova, ABD ile Almanya arasında sağlanan uzlaşmadan memnun. Rusya parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi'nde Dışişleri Komitesi Başkan Yardımlığı yapan Vladimir Cabarov, "Anlaşma Kuzey Akım 2'nin inşaasını sükunet içinde tamamlayabilmemizi ve faaliyete geçirebilmemize imkan tanıyacak" dedi. Cabarov, Ukrayna ile Gazprom arasındaki anlaşmanın uzatılmasına dair de, "Ukrayna yapıcı bir partner olduğunu kanıtlamalı" ifadesini kullandı.
Rus doğal gazını direkt olarak Almanya'ya ulaştıracak Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattı projesinin maliyetinin yarısını Rus kamu enerji şirketi Gazprom, diğer yarısını ise Alman şirketleri Wintershall ve Uniper'in yanı sıra Fransız Engie, Avusturyalı OMV ve İngiltere-Hollanda ortaklığındaki Royal Dutch Shell üstleniyor.