Ankara'ya değil İstanbul'a gelen Pompeo, Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi ve Rüstem Paşa Camii'ni ziyaret etti.
Pompeo, St. George Kilisesi'nde Fener Rum Patriği Bartholomeos ile görüştü.
DHA'nın haberine göre Pompeo, Rüstem Paşa Camii'nde, gazetecilerin Türkiye ziyaretinin nedenine dair sorularını yanıtsız bıraktı.
Pompeo Vatikan Büyükelçisi Başpiskopos Paul Russell'la da bir araya geldi.
Pompeo öğleden sonra İstanbul'dan ayrılarak Gürcistan'a geçti.
İstanbul'dan önceki durağı olan Fransa'da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Fransız mevkidaşıyla görüşen Pompeo, Tiflis'te de devlet başkanı ve bakanlarla bir araya gelecek.
Son dönemde Doğu Akdeniz'de yaşanan gerilimde Macron, Türkiye ile gerilim yaşayan Yunanistan'a gemileriyle destek veriyor.
Pompeo'nun Fransa ziyaretinde, Doğu Akdeniz gerilimi de gündeme geldi. ABD'li üst düzey bir diplomatik yetkili uçakta gazetecilerle düzenlediği bilgilendirme toplantısında, Pompeo ve Fransız mevkidaşı Le Drian'ın, Türkiye ile aralarındaki farklılıkları konuştuğunu söyledi:
"Türklerle ilgili kaygılarımızın olduğu Dağlık Karabağ, Doğu Akdeniz, Libya, Suriye ve diğer bölgelerle ilgili de kapsamlı görüşmelerimiz oldu."
'Türkler bize Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programının değiştiğini söyledi'
Yetkili, Pompeo'nun hiçbir Türk yetkiliyle görüşmemesinin sebebinin ise "Pompeo'nun programıyla ilgili en baştan parametrelerin belirlenmesi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın programının buna uymaması olduğunu" söyledi:
"Ben konuyu açmazsam sizin soracağını konuya gireyim: İstanbul'daki programımız. Türk yetkililerle görüşme olmayacak. Bu seyahatin planlanmaya başlamasından itibaren, bu konu sadece programların uyuşmasıyla ilgili bir sorun olarak açıklandı. Bakan'ın biliyorsunuz ki burada çok kısıtlı zamanı var. Burada, İstanbul'a gelebilecek herhangi bir Türk yetkiliyle görüşmeye açık olduğu konusunda nettik, ancak görüşme İstanbul'da olmalıydı. Buraya varışımızla Tiblis'e doğru yola çıkışımız arasındaki kısa sürede, burada iki durakta durmaya vaktimiz yoktu.
"Türk yetkililerle yakın çalışma içindeydik. Türk dışişleri bakanını sadece birkaç gün önce, diğer ulusal güvenlik yetkilileriyle donanmış halde gördüm. Sizi temin ederim bu görüşmelerin tonu iş arkadaşlığı düzeyindeydi bu işe yaraması için olumlu bir ortam vardı. Bunun işe yarayabileceğini düşündüğümüz anlar oldu, ancak sonra Türkler bize Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programının değiştiğini söyledi. Ben buna herhangi bir şekilde siyasi bir mesaj atfetmiyorum. Bu gerçekten programların uyuşmazlığıyla ilgili bir sorundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programı, en başından itibaren Pompeo'nun programıyla ilgili belirlediğimiz parametrelere uymadı."
Pompeo'nun ziyaretinin ilk aşamada hafta sonu gerçekleşmesi bekleniyordu. İlk açıklanan programda da Türk yetkililerle görüşme yoktu, sadece Bartolomeos'la görüşme öngörülüyordu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Kuzey Kıbrıs ziyaretleri sebebiyle görüşmenin olamayacağı ve Pompeo'nun ziyaretinin hafta içine alınması için çalışıldığı belirtilmişti. Ancak uçakta gazetecilere konuşan Amerikalı diplomatın sözlerinden, ABD tarafının programın İstanbul'da olması için ısrar ettiği anlaşılıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın resmi programında bugün sadece, Pompeo'nun ayrılacağı saat olan 15.30'da Ankara'da Bakanlar Kurulu toplantısına katılacağı duyuruldu.
Zamanın kısıtlı olduğunu belirten Amerikalı heyet, pazartesi gece saatlerinde ulaştığı İstanbul'da bir gece konakladıktan sonra Salı sabahı ziyaretlerine başladı.
Uçaktaki gazetecilerin, kilise ziyaretleriyle ilgili "Bu Türkiye'ye Ayasofya'nın camiye çevrilmesi sebebiyle verilen bir din özgürlüğü mesajı mı? Diplomatik bir mesaj mı veriliyor Türk yetkililerle görüşülmeyerek" sorusuna, ABD'li diplomatik yetkililerden biri şu yanıtı verdi:
"Türk hükümetinin sadece programların uyuşmamasıyla ilgili bir sorundan böyle bir husumet çıkaracağını sanmıyorum. Türkler yönetimin en üst seviyelerinden en aşağıya kadar bu konulardaki düşüncelerimizi ve uyuşmazlık içinde olduğumuzu biliyorlar. NATO içinde kritik önemde olduklarını da biliyorlar. Bizim için önemli olan anlaşmazlık içinde olduğumuz konularda birlikte çalışmaya devam ediyoruz."
Gazetecilere konuşan üç diplomatik yetkiliden biri de, "Türkiye'de dini özgürlüklerin tehdit altında olduğunu düşünüyor musunuz?" sorusuna, Dini Özgürlükler Raporu'nda Türkiye'ye yönelik eleştirileri hatırlatarak yanıt verdi:
"Açıkçası bazı sorunlar vardı. Pastör Andrew Brunson'ın davasını hatırlayın. Belli ki tartışılması gereken konular var. Daha fazla detaya girmeyeceğim."
Eylül ayında Kıbrıs ve Yunanistan'a gitmişti
Bu, Pompeo'nun son dönemde bölgeye geldiğinde Türk yetkililerle görüşmediği üçüncü ziyaret olacak.
Eylül ortasında, Doğu Akdeniz'de Türkiye ve Yunanistan arasındaki gerilimin arttığı bir dönemde Kıbrıs'a giden Pompeo, sadece Ada'nın güneyindeki Kıbrıslı Rum yetkililerle bir araya gelmişti, Türk yetkililerle görüşmemişti. Bu ziyaret öncesi ABD, Kıbrıs'a uyguladığı silah ambargosunu da kısmen kaldırmıştı.
Eylül ayı sonunda bir kez daha bölgeye gelen Pompeo, bu kez de Yunanistan'ın Selanik şehri ve ardından Girit adasındaki askeri üssü gezmişti.
ABD'li yetkililerin bölgeye yaptığı ziyaretlerde sembolik olarak hem Yunanistan hem de Türkiye'yi ziyaret etme geleneklerinin aksine Türkiye'ye uğramayan Pompeo, Girit'te düzenlediği basın toplantısında "ABD, Yunanistan'ın enerji politikasını destekliyor, Yunanistan'ı bölgedeki istikrar unsurlarından biri olarak görüyor." diyerek Türkiye'ye karşı destek mesajı da vermişti.