Suudi Arabistan ve ABD, cumartesi akşamı Sudan Silahlı Kuvvetleri ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında Cidde şehrinde 48 saat sonra yürürlüğe girecek kısa vadeli ateşkes anlaşmasının imzalandığını duyurdu. Bu açıklamanın ardından Hartum pazar günü nispeten sakinliğe tanık oldu. İnsani yardımın ulaştırılmasını kolaylaştırmak amacıyla imzalanan anlaşma 7 gün geçerli olacak ve tarafların fikir birliğine varması halinde uzatılabilecek.
Görgü tanıkları, HDK’nın Sudan ordusuna bağlı Yermuk askeri kampını çevrelediğini ve iki taraf arasında çatışmaların yaşandığını, ancak uzun sürmediğini söyledi. Pazar sabahı, iki taraf Hartum'un güneyinde hafif silahlarla karşılıklı ateş açtı. Orduya ait savaş uçakları uçmaya devam etti. Çatışmaların patlak vermesinden bu yana çoğu sivil yaklaşık bin kişi öldürüldü ve bir milyondan fazla Sudanlı komşu ülkelere kaçtı.
Arap Dünyası Haber Ajansı'na göre Sudan Doktorlar Sendikası dün (Pazar) yaptığı açıklamada, Güney Darfur ve Nyala'da ordu ile HDK arasında son iki gün içinde çıkan çatışmalar sonucunda 18 sivilin öldüğünü bildirdi. Nyala kentinde iki taraf arasında çıkan silahlı çatışma yüzlerce sivilin ölümüne ve yaralanmasına yol açtı.
Cidde anlaşması
Suudi Arabistan ve ABD, cumartesi akşamı Sudan Silahlı Kuvvetleri ile HDK arasında Cidde şehrinde 48 saat sonra yürürlüğe girecek kısa vadeli ateşkes anlaşmasının imzalandığını duyurdu. Riyad ve Washington'dan yapılan açıklamada, “Sudan Silahlı Kuvvetleri ve HDK temsilcileri, Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde kısa süreli ateşkes ve insani düzenlemeler için anlaşma imzaladı.” ifadelerine yer verildi.
İmzalandıktan 48 saat sonra yürürlüğe girecek olan kısa süreli ateşkes anlaşması yedi gün süreyle yürürlükte kalacak ve tarafların muvafakati ile uzatılabilecek.
Riyad ve Washington'dan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “İki taraf, insani yardım ulaştırmak ve dağıtmak, temel hizmetleri eski haline getirmek ve hastanelerden ve temel kamu tesislerinden güçlerini çekmek konusunda mutabık kaldı. Taraflar ayrıca insani yardım ve malların güvenli bir şekilde geçişini kolaylaştırarak, yardımın giriş limanlarından ihtiyaç sahibi nüfusa engelsiz bir şekilde akmasına izin vermeyi kabul ettiler.”
Her iki taraf da bu anlaşmanın kolaylaştırıcıları olan Suudi Arabistan ve ABD'nin temsilcilerine, anlaşmanın imzalanmasından sonraki 48 saatlik ihbar süresi boyunca ve ateşkes anlaşmasının başlamasından önce herhangi bir askeri kazanım peşinde koşmayacaklarına dair güvence verdi. Ateşkes pazartesi günü Hartum saatiyle 21:45'te yürürlüğe girecek.
Kontrol mekanizması
Riyad ve Washington'ın açıklamasının devamında şu ifadelere yer verildi: “İki taraf daha önce ateşkes ilan etmişti, ancak uygulanmadı. Önceki ateşkesin aksine Cidde'de varılan anlaşma her iki tarafça imzalandı ve Suudi Arabistan ve ABD'nin uluslararası destekli ateşkes izleme mekanizması tarafından desteklenecek. Kısa vadeli ateşkes, iki tarafın üzerinde anlaşmaya vardığı kademeli yaklaşımla da uyumlu.”
Müteakip müzakerelerin siviller için güvenlik ve insani koşulları iyileştirme, sivillerin ve insani yardım aktörlerinin hareket özgürlüğü önündeki engellerin kaldırılmasını hızlandırılma ve kamu görevlilerinin olağan görevlerine devam edebilmelerini sağlama gibi diğer adımlara odaklanması bekleniyor.
Açıklama şöyle devam etti: "Çatışmanın zorluğu göz önüne alındığında, doğrudan odak noktamız Sudan halkının acılarını hafifletmek için çatışmayı durdurmak. Cidde görüşmeleri, insani yardımı kolaylaştırmak ve temel hizmetleri eski haline getirmek için kısa vadeli bir ateşkesi hedefliyor. Bu siyasi bir süreç değildir ve böyle görülmemelidir. Sudanlı sivilleri ve bölgesel ve uluslararası ortakları içermesi beklenen sonraki görüşmelerin “çatışmaların kalıcı olarak durdurulması, demokratik değişimin tamamlanması ve sivil bir hükümetin kurulması için siyasi sürecin etkinleştirilmesine yönelik gerekli adımların atılması” konularını ele alacağını tahmin ediyoruz.
Açıklamaya göre İngiltere ve ABD, tarafları kısa vadeli ateşkes anlaşmasını uygulama yükümlülüklerine tam olarak uymaya ve acil ihtiyaç duyulan yardımın temini için insani yardımı kolaylaştırmaya davet etti. İki ülke, son beş haftadır yıkıcı çatışmalardan zarar gören Sudan halkına desteklerini yineledi.
Güvenlik Konseyi
Birleşmiş Milletler (BM) Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes'in Pazartesi günü (bugün) BM Güvenlik Konseyi'ne hitap etmesi bekleniyor.
Birleşmiş Milletler İnsani İşler yetkilisi Martin Griffiths, cuma günü Sudan sınırındaki ülkelere kaçan Sudanlılara yardım etmek için Birleşmiş Milletler acil durum fonundan 22 milyon dolar tahsis edildiğini duyurdu.
ABD de cuma günü insani krizle yüzleşmek için Sudan ve komşu ülkelere 103 milyon dolar yardım yapacağını duyurdu.
Öte yandan Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi, Sudan'daki Dünya Gıda Programı (WFP) ofisinden iki yetkili ile Port Sudan'da bir araya geldi. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Suudi Arabistan'ın "Kral Salman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi" aracılığıyla Sudan halkına yardım etme çabalarının gözden geçirildiği görüşmede ayrıca, Sudanlılara insani yardım ulaştırma sürecinde karşılaşılan zorlukların üstesinden gelmek için iki taraf arasındaki iş birliği ve ortak koordinasyonu geliştirmenin yolları da ele alındı.
İki WFP yetkilisi, başta Sudan olmak üzere çatışmadan etkilenen dünyanın dört bir yanındaki insanlara hizmet etmek için iki tarafın kurduğu stratejik ilişkilerden gurur duyduklarını ifade etti. Yetkililer insani yardım programlarının uygulanmasında Dünya Gıda Programına yardımcı olduğu için Kral Salman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi’ne içten teşekkürlerini ifade ettiler.
Başkent Hartum'un sakinleri yaygın yağma, sağlık hizmetlerinin çökmesi, azalan gıda, yakıt, elektrik ve su kaynakları arasında hayatta kalma mücadelesi veriyor.