Muslim Port Haber Merkezi | Yunus Emre Kaynak
ABD başta olmak üzere NATO ülkeleri, Rusya'nın askeri yığınak ve tatbikatları karşısında Ukrayna'nın da birlik üyesi yapılması ihtimalini daha yüksek sesle dile getirdikçe Rusya da buna itirazlarını artırıyor ve daha sert açıklamalar yapıyor.
Beyaz Saray Basın Sözcüsü Jen Psaki, Salı günü yaptığı basın toplantısında, ABD'nin, Rusya'nın "her an" Ukrayna'ya bir saldırıda bulunabileceğine inandığını söyledi.
Psaki, "Bunun aşırı tehlikeli bir durum olduğu kanısındayız. Rusya'nın her an Ukrayna'ya saldırı başlatabileceği bir aşamadayız" dedi.
Son aylarda yaşanan diplomasi trafiği ve liderlerin görüşmeleri de bugüne kadar sonuçsuz kaldı ve sınırdaki gerilim arttı. Öyle ki, Batılı ülkeler Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhakından sonra bir kez daha Ukrayna'ya işgal başlatabileceği yönünde kaygıların arttığını belirterek Ukrayna'ya askeri desteğe başladı.
Sınırda Son Durum Ne?
2021 sonunda önce Ukrayna'nın ABD, NATO ve Avrupa Birliği ülkelerine çağrıları, ardından Batılı ülkelerin istihbarat raporları, Rusya'nın on binlerce askerini Ukrayna sınırına konuşlandırdığını; bu sayede Donbas bölgesindeki ayrılıkçılara desteklerini artırdıklarını ortaya koydu. Bunun yanı sıra Rus ordusunun, Ukrayna'nın bir diğer komşusu olan Belarus'la birlikte yine Ukrayna sınırında ortak tatbikat yapacağı açıklandı.
Sosyal medyada paylaşılan ve Avrupa'da birçok gazete ve haber kanalının yayımladığı bazı görüntülerde, Rus ordusuna mensup çok sayıda keskin nişancının Ukrayna sınırına 60 km mesafede talim yaptığı ve Rusya'ya ait iki adet kısa menzilli balistik füze sisteminin ve çok sayıda tankın ülkenin doğusundan Ukrayna sınırına doğru götürüldüğü görülüyor. Ancak füzelerin rotası veya nerede konuşlandırılacağı bilinmiyor.
On binlerce Rus askerinin konuşlandırıldığı belirtilen bölgelerden biri olan Rostav'dan da bazı görüntüler sosyal medyada paylaşıldı. Bu videolarda da askerlerin atış talimi yaptığı görülüyor.
NATO Ne Dedi?
ABD'ye göre Rusya'nın 100 binden fazla askerini sınıra konuşlandırdığı uydu görüntüleriyle ve istihbarat çalışmalarıyla doğrulandı; Rusya ise Ukrayna'yı işgal etme niyeti olmadığına dair kesin bir kanıt sunamadı. Bu "olağan dışı" faaliyetler sebebiyle NATO, bu yılın başlarında Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik yeni bir harekat başlatacağından endişeli.
Reuters haber ajansına konuşan iki NATO diplomatına göre, muhtemelen gelecek ay üye ülkelerin savunma bakanlarının bir araya gelerek Romanya'daki NATO merkezine daha fazla asker gönderme gerekliliğini masaya yatıracak. 2017'den beri operasyonel olan merkezde savaşmaya hazır askerler görev yapmıyor; sadece komuta merkezi olarak kullanılıyor.
ABD Başkanı Biden: Ruslar Ukrayna'ya Girerse, Can Kayıpları Çok Olur
ABD Başkanı Joe Biden, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal edeceğini düşündüğünü ancak bunun sonucunun Rusya için "felaket" olacağını açıkladı.
Biden, görevinde 1. yılını tamamlaması münasebetiyle Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında iç ve dış politika başlıklarını değerlendirdi, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi durumunda daha önce hiç karşılaşmadığı kadar ağır ekonomik sonuçlarla karşılaşacağını belirten Biden, şöyle konuştu:
"Ukrayna'yı işgal edip etmemek Rusya'ya bağlı. Ancak Ukrayna'ya küçük bir müdahale olursa, bunun sonuçları konusunda kavga vermemiz gerekir. Ancak sınıra yığdıkları askerlerin kapasitesi kadar büyük bir işe girişirlerse bu Rusya için felaket olur. Rusya, Ukrayna'yı işgal ederse, ortaklarımız ve müttefiklerimizle Rusya'ya hasar verecek ciddi adımlar atmaya hazırız. Bildiğiniz gibi NATO müttefiklerimize de destek veririz."
Biden, Ukrayna'ya halihazırda 600 milyon dolar değerinde askeri mühimmat gönderdiklerine işaret ederek, "Ukrayna'ya girerse, Rusların can kaybı çok olur." uyarısında bulundu.
Ukrayna'yı işgal etmesi durumunda, bunun Rusya için kısa, orta ve uzun vadede ciddi sonuçları olacağını belirten Biden, "Rus bankaları dolarla mücadele edemeyecek." dedi.
Biden, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in tam anlamıyla bir savaş istemediğine dikkati çekerek, "Rusya, Batı'yı, ABD'yi ve NATO'yu ciddi anlamda test edecek. Bence Ukrayna'ya girecek." görüşünü paylaştı.
Rusya: Krizin Aşılmasında Ukrayna ve Eski Sovyet Ülkelerinin NATO'ya Alınmayacağı Garantisi Şart
Rusya ve Batılı ülkeler arasındaki Ukrayna krizinde Moskova, geri adım atmayacağı mesajını veriyor.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergei Ryabkov, ABD'den "NATO'nun Ukrayna'yı üye olarak kabul etmeyeceği garantisinin" alınmasının hedeflendiğini söyledi.
Geçen hafta Cenevre'de ABD ile yapılan güvenlik görüşmelerinde Rus heyetine başkanlık eden Ryabkov, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etme niyeti olmadığını yineledi.
Ukrayna'nın ve diğer eski Sovyet ülkelerinin NATO'ya katılmamasının en önemli öncelikleri olduğunu belirten Ryabkov, bu konuda "su geçirmez, kurşun geçirmez, yasal olarak bağlayıcı garantilerin sağlanması' gerektiğini vurguladı.
Rus diplomat, görüşmede, "Batı'nın Rusya'nın NATO'nun genişletilmemesi yönündeki başlıca talebine kulak vermediği takdirde bu konularda anlamlı bir görüşme yapılamayacağını" dile getirdi.
Rusya: Ukrayna'nın NATO ile Yakınlaşması Ulusal Çıkarlarımıza Aykırı
Başkent Moskova'da bir konferansta konuşan Ryabkov, Ukrayna'nın NATO müttefikleriyle giderek artan yakın ilişkilerinin "Rusya için büyük bir güvenlik sorunu oluşturduğunu" kaydetti.
Batılı güçlerin Ukrayna'ya silah sağladığına, birliklerini eğittiğine ve ortak tatbikatlar düzenlediğini belirten Ryabkov, "Ukrayna'nın resmi NATO üyesi statüsü almadan bile NATO'ya giderek daha fazla entegre olma tehdidini görüyoruz. Bu, Rusya'nın ulusal güvenlik çıkarlarının tam merkezine dokunan bir durum. Bunu tersine çevirmek için elimizden gelenin en iyisini yapacağız." diye konuştu.
Ryabkov, "ABD'nin tek taraflı alacağı bir kararla, Ukrayna ve diğer eski Sovyet ülkeleri için NATO üyeliğine asla oy vermeme konusunda yükümlülük üstlenebileceğini" kaydetti.
ABD ve NATO'ya güvenlik garantileri ile ilgili teklifleri içeren iki anlaşma taslağını Aralık 2021'de ilettiklerini hatırlatan Ryabkov, bu tekliflere yazılı yanıt beklediklerini belirtti.
Rusya'nın Ukrayna sınırına yakın bölgelere "100 bin asker göndermesi" sonrası artan güvenlik endişeleri sonucu Cenevre'de müzakereler ve Brüksel'de NATO-Rusya toplantısı yapıldı.
Washington ve müttefikleri, toplantılar sırasında Moskova'nın taleplerini kesin olarak reddetti ancak müzakere kapısını açık bıraktı.
Biden: "Her Ülkenin İstediği Örgüte Katılma Hakkı Var"
Rusya'nın anlaşma şartlarından birinin Ukrayna'nın NATO'ya katılmaması olduğunu vurgulayan Biden, "Her ülkenin istediği örgüte katılma hakkı var. Ancak ben kısa vadede Ukrayna'nın şartları yerine getirip, NATO'ya katılabileceğini sanmıyorum." diye konuştu.
Biden, büyük ülkelerin blöf yapmaması gerektiğini belirterek, "Putin bilgili bir adam, sonuçları hesapladığını düşünüyorum. Bence net kararını henüz vermedi." tahmininde bulundu.
Putin ile başka bir zirve daha yapabileceğini aktaran Biden, "Rusya, Ukrayna'yı işgal ederse, bu dünyada 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana en önemli olay olur." ifadesini kullandı.
Gerilim Nasıl Tırmandı?
2014'te Rusya ve Ukrayna sınırında yaşanan gerilim, Rusya'nın Ukrayna'ya bağlı Kırım yarımadasını ilhakıyla sonuçlandı. Batı'dan Rusya'ya yönelik yaptırımlar geldi. Aynı dönemde Ukrayna'nın doğusundaki, Rusya sınırındaki Donetsk'te de Rusya'dan destek alan Rus yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna ordusu arasında da çatışmalar yaşanmıştı.
Savaş 2015'te sona ermiş olsa da Temmuz 2020'deki ateşkese kadar çatışmalar devam etti. Yaklaşık 15 bin kişi hayatını kaybetti.
Rus nüfusun da çoğunlukta olduğu Donetsk ve Lugansk'te (Donbas bölgesi) tek taraflı bağımsızlık ilan eden Rusya yanlısı ayrılıkçılar varlığını sürdürüyor. Çatışmaların ve ateşkes ihlallerinin sürdüğü bölgede zaman zaman gerilim artıyor.
Ateşkesin ardından 2021'nin Mart ayı sonlarında yaşanan çatışmalarda dört Ukrayna askeri hayatını kaybettikten sonra Nisan ayında Ukrayna'daki birçok üst düzey ordu, istihbarat ve dışişleri yetkilisinden Rusya'nın bölgedeki varlığını güçlendirdiğine dair açıklamalar geldi. Rusya'nın ayrılıkçılar üzerinden "Ukrayna topraklarında ilerleme planları yaptığı" belirtildi.
2021 sonunda ise Batı ülkelerinin hazırladığı istihbarat raporları, Kiev yönetimini doğrular nitelikteydi. Aralık ayı başında Washington Post'ta yayımlanan bir habere göre, ABD istihbarat yetkilileri Kremlin'in önümüzdeki yılın ilk aylarında birden fazla cephede 175 bin askerle bir işgal planladığından endişeleniyordu.
Aynı dönemde CIA Başkanı William Burns de, "Rusya liderinin risk iştahını asla hafife almayacağını" söyledi:
"Bildiğimiz tek şey Rus ordusunu, Rus güvenlik servislerini kolayca harekete geçebilecekleri bir yere yerleştirdiği..."
Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov da kendi istihbarat raporlarına dayanarak Rusya'nın Ocak ayı sonunda Ukrayna'ya yönelik geniş çaplı bir operasyon yapma ihtimali olduğunu belirtti.
Gerilim Soğuk Savaş Günlerini Hatırlattı
Yaşanan son gerilimler ikinci dünya savaşının ardından Sovyet Rusya ile Amerika arasında uzun yıllar süren soğuk savaş günlerini hatırlattı. Sıcak bir çatışma halini almasa bile Ukrayna'nın bölge dengelerini değiştirecek tavrı Rusya ve Batılı ülkeleri tekrar karşı karşıya getirdi. Rusya'nın batıya açılan kapısı ve Batılı ülkelerin Rusya sınırı olan Ukrayna stratejik bir konumda bulunuyor. Bölgede uzun süre tartışma ve gerilimlerin devam edeceği uzmanlar tarafından belirtiliyor.