Muslim Port Haber Merkezi | Oğuzhan Çördük
Barınma ve ısınma sorunu.. Salgın hastalık tehdidi.. Lipa köyünde soğuğun dondurucu ayazında yaşam mücadelesi veren onlarca sığınmacı!
Bosna-Hersek'in kuzeybatısında, yüzlerce insanın dondurucu hava koşullarıyla mücadele ettiği ve güvenli barınak, temel tıp, ısınma veya elektriğe çok az erişim sağladığı bölgede bir mülteci krizi yaşanıyor.
Ülkenin Hırvatistan sınırındaki Bihac kasabası yakınlarındaki Lipa köyünde karla kaplı platoda, sıcaklıklar sıfır altına eksi sekiz santigrat derece (17 fahrenhayt) buluyor. Yorgun, acı içinde ve soğuğa uzun süreli maruz kalmanın acısını çeken mülteciler, bölgede yavaş hareket edebiliyor. Tepeden tırnağa battaniyeye sarılıyorlar. Yüzlercesi solunum yolu enfeksiyonu geçiriyor.
23 Aralık'ta Lipa'daki ana kampta çıkan yangın söndürüldü. O tarihten bu yana Bosna ordusu tarafından çadırlar inşa edilmesine karşın, sert hava koşullarından sınırlı konfor sağlanabiliyor. Uluslararası Göç Örgütü'ne (IOM) göre, çevredeki ormanlık alana yerleşenler de dahil olmak üzere bölgede 900 kişi yaşıyor.
Hafta başı kar fırtınası başlayan sırasında sığınmacılardan Abid, Wasim ve Ahmed gelişigüzel yağılan bir barınakta, yaktıkları ateşin etrafında oturdu. Üçlü 10 ay önce Pakistan yönetimindeki Keşmir'den ayrılarak önce İran'a, ardından Türkiye, Yunanistan, Makedonya ve Sırbistan'a geçti. Ardından Bosna'ya ulaştı. "Hindistan sınırındaki çatışmalar yüzünden ayrıldık. Orada durum son derece istikrarsız." dedi.
Hindistan ve Pakistan, 1947'deki bağımsızlıklarından bu yana iki komşu ülke tarafından tartışmalı bir bölge olan Keşmir üzerinde iki savaş yaşandı. Ardından ilerleyen yıllarda Hindistan işgaline dönüşmesi bölgeden göçü artırdı. Kara ışın ortasında Bosna Hersek'in Lipa kasabasına gelen gençler, Avrupa'ya bir umut yolculuğuna çıkmış ancak Bosna'da büyü bir krizin ortasında kendilerini bulmuşlar.
"Lipa'daki gerçek çok kötü. Başımızın üstünde bir çatı yok, bunun sonu da yok." dedi. "Buradaki sistem güvenilir değil. Çok fazla sorun var. Yeni çadırlar geçen ay olanları çözemedi." ifadelerini kullandı.
Ev, elektrik ve tuvaletleri ve iletişim kurabilecekleri bir telefonları yok.
Birkaç adım ötede başka bir derme çatma barınakta kalan 22 yaşındaki Anwar, İtalya'ya ulaşmak için iki yıl içinde dört başarısız girişimde bulunmuş. Hırvat polisi her defasında onu Bosna'ya iade etmiş. Anwar, "Hava düzelmez, tekrar karşıya geçmeye çalışacağım. Genelde ormanda ve dağlarda tek başıma dolaşıyorum." dedi. "Tehlikeli ama hedefime ulaşmaya bu kadar yaklaştığım için şimdi duramam." ifadelerini kullandı.
Gıda dağıtımının son birkaç gün içinde iyileştiğini ancak zamanlamasının tahmin edemediklerini de sözlerine ekledi.
"Dağıtım sabah 9:30-10 civarında başlar, bazen daha sonra, bazen asla olmaz. Diğer zamanlarda gönüllüler günde iki kez yemek dağıtıyorlar. Bize söylendiğinde sıraya giriyoruz ve orada ne olduğunu görüyoruz. Lipa'da yemek çabucak bitiyor."
IOM'ye göre, Bosna'da yaklaşık 9 bin mülteci ve göçmen bulunuyor ve bunların yaklaşık 6 bini başkent Saraybosna'daki Lipa ve kuzeybatı bölgesinde 300 kilometreden fazla mesafedeki kamplarda bulunuyor.
Birkaç gündür devam eden kar ve karla karışık yağmur, eski Lipa mülteci kampının bir zamanlar üzerinde durduğu araziyi harap etti. Polis yangından göçmenleri sorumlu tutmasına karşın, geçen ay çıkan yangınla ilgili soruşturma devam ediyor.
Bölgeyi iyileştirme çabalarına rağmen, dört büyük çadır ve çok sayıda başka tesisi saran yangından kurtarılan enkazdan yapılmış barınaklarla birlikte yaklaşık 170 kişi enkazI andıran bölgede yaşıyor. Bazı derme çatma barınaklar is kokusuyla dolu, insanlar yakıt olarak plastik şişeler kullanarak yemek pişiriyor.
Bosna ordusu 12 yeni çadır daha kurdu. COVID-19 yönetmelikleri daha düşük bir sayıya erişimi kısıtlasa da her biri yaklaşık 20 kişiyi barındırabiliyor.
Onlar da petrolle çalışan ısıtıcılar ile donatılmış.
DRC pazartesi günü kampta sağlık sorunları olan 400 mülteci olduğunu aktardı. El Cezire'ye verdiği demeçte Receviç, "Bunların üçte birinde uyuz ve solunum yolu enfeksiyonları gibi cilt rahatsızlıkları bulundu." dedi.
Diğer yardım çalışanları da insanların sahada güvenli bir şekilde tedavi edilemeyeceğini söyledi.
Avrupa Birliği Dış ilişkiler şefi Josep Borrell; Bosna Hersek Cumhurbaşkanı ve Sırp Başkan ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirerek Bosnalı makamları şartları iyileştirmeye ve ülke çapında mülteci merkezleri açmaya çağırdı.
Bosna'da yabancıların giriş ve konaklamalarından sorumlu bir hükümet yetkilisi olan Marsid Buzur, El Cezire'ye Lipa'daki mültecileri başka bir yere taşıma planlarının olmadığını söyledi. Ancak Bakan, daha sonra konteynerlerle değiştirilecek geçici bir çözüm olarak ilave çadırlar kurulacağını da belirtti.
El Cezire'ye konuşan Buzur, Lipa'nın en az üç ay süreyle "acil durum kampı" olabileceğini söyleyerek, hava şartlarının izin verdiği her zaman yeni tesisler inşa edileceğini de sözlerine ekledi. Buzur, yerel toplum üyelerinin kent merkezlerinde mülteci ve göçmenlere ev sahipliği yapma fikrini reddetti.
IOM'nin Bosna operasyonlarını yürüten Peter Van der Auweraert, yeni çadırları olumlu bir adım olarak memnuniyetle karşılamakla birlikte, geçici stratejinin çözüm olmadığını söyledi.
