Muslim Port Haber Merkezi | Oğuzhan Çördük
Bosna-Hersek Sahipsiz mi?
Bosna Hersek'in denize kıyısı yalnızca Neum şehri üzerinden bir kanal ile açık denize bağlanan 24 kilometrelik bir alandır. Bu kıyı şeridi ülkenin Adriyatik Denizi'nde dolayısıyla, deniz yoluyla dünyaya açılan da tek kapısıdır.
Hırvatistan, Bosna Hersek'in tek denize çıkan kıyısının önüne köprü yapmak suretiyle Bosna'nın haklarını gasp etme yoluna gitti. İnşası yapılan köprünün tamamlanması durumunda Bosna Hersek yalnızca turizm ve ekonomi anlamında zarar görmeyecek aynı zamanda doğal hakkı olan deniz alanlarını da kaybedecek.
Bu kıyı Bosna Hersek'e sonradan eklenmiş bir bölge değil, Osmanlı İmparatorluğu döneminden miras kaldı. Dayton Barış Antlaşması sırasında, Hırvatistan'ın almak için yoğun çaba sarf ettiği Neum, Alija İzetbegoviç'in yoğun ısrarı ve direnmesi sonucu Bosna-Hersek sınırlarında kaldı.
Sahil boyunca kıyısı bulunan Hırvatistan anlaşma yoluyla elde edemediği bu küçük kıyı şeridini şimdi, söz konusu alandaki deniz yetki alanları üzerinde kendi egemenliğini kuracağı şekilde inşa edeceği bir köprü vasıtasıyla elde etmeyi amaçlamaktadır.
2018'de Financial Times'da çıkan bir haber köprünün inşaatını Çinli bir firmanın üstlendiğini, finansmanını ise Avrupa Birliği'nin karşıladığını yazmıştı.
Söz konusu köprü Bosna Hersek'e ait Klek Yarımadası'nın ve burnun hemen önünde inşa edilmekte, bu şekilde burnu kapatarak Bosna Hersek'in denize çıkışı engellenmektedir. Projenin tamamlanması durumunda soykırımcı Miloseviç'in planı da hayata geçecek, Bosna denizden kopartılmış olacaktır.
Fizibilite açısından bakıldığında, asla fonksiyonel olmayan bu köprünün Hırvatistan karayolunda süreklilik sağlamak amacı ile olduğu iddia edilse de esasında 20 km olan mesafeyi 100 km'ye çıkarmaktadır.
Ve en önemlisi de şudur ki, bu köprü inşa edilirse Bosna Hersek'te daha önce gerçekleşmiş olan katliamın bir benzerinin yaşanması durumunda Türkiye ve diğer çevre ülkelerin ne denizden yardım sağlayabilme ne de denizden insanları tahliye edebilme ihtimali kalmayacaktır.
Kaynaklar: Bahçeşehir Üniversitesi Denizcilik ve Global Stratejiler Merkezi