Muslim Port Haber Merkezi | Oğuzhan Çördük
Dünyanın en büyük mülteci kampında korku ve ümitsizlik hakim. Kenya hükümetinin, mültecilerin sığındığı bu yerleşimleri hemen kapatmaya çalıştığı haberleri sığınmacılardaki endişeyi katladı.
Kenya İçişleri Bakanı Fred Matiang'i, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne (UNHCR), yaklaşık 600.000 kişiyi barındıran Dadaab ve Kakuma kamplarını kapatmak için iki hafta sürelerinin olduğunu açıkladı.
Aksi takdirde yetkililer, mültecileri Somali sınırına gitmeye zorlayacakları konusunda uyardı. Kenya İçişleri Bakanlığı'ndan paylaşılan bir tweet'te durum bir "ültimatom" olarak nitelendirildi ve daha fazla müzakereye yer olmadığı belirtildi.
Kakuma'da kalan Güney Sudanlı mülteci Austin Baboya, "[Kenya] hükümetinin kampta yaşayan insanların hayatlarını düşündüğünü sanmıyorum. Onlar sadece uyanır uyanmaz bu kararları mı veriyorlar onu da bilmiyorum," dedi. Mülteci kampından başka bir ev bilmediğini dile getiren 26 yaşındaki Baboya, "Bu bilgi şu anda tüm kampta paniğe neden oldu ve pek çok insan umudunu yitirdi" diye ekledi.
Kenya'nın açıklamasına yanıt olarak BMMYK, Kenya hükümetinin bu kadar çok mülteciye uzun süre ev sahipliği yaptığı için cömertliklerine minnettar olduğunu söyledi. (Dadaab yaklaşık 30 yıl önce kuruldu) ancak bu kararın ülke üzerindeki etkileri konusunda endişe sürekli vardı. Ayrıca Devam eden COVID-19 salgını bağlamı da dahil olmak üzere Kenya'daki mültecilerin korunması riski de devam ediyor.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, Kenyalı yetkililere diyaloğa devam etme teklifini sundu. Ve hükümeti "herhangi bir kararın uygun ve sürdürülebilir çözümlerin bulunmasına izin vermesini ve korumaya ihtiyaç duyanların bunu ulaşabilmesini sağlamaya" çağırdı.
Kenya: Ülkedeki Terör Saldırıları da Kamplarla Bağlantılı
Kenya hükümeti 2016 yılında da; istihbarat raporlarının Kenya hedeflerine yönelik 2013 ve 2015 saldırılarının kamplarla bağlantılı olduğunu göstermesinin ardından Dadaab'ı kapatmaya çalıştı. Ancak kapatma kararı, Kenya yüksek mahkemesi tarafından engellendi.
10 yıldır Kakuma'da yaşayan Somalili 24 yaşındaki Hibo Mohammed, 'Kenya hükümetinin iki kampı kapatma tehdidinde bulunduğunu duyduğumda kendimi yıkılmış hissettim' dedi.
Somali'yi 'hala defalarca terör saldırıları yaşayan istikrarsız bir ülke' olarak gördüğünü söyleyen Mohammed, 'Kakuma benim huzuru bulduğum bir yuva oldu' dedi.
Nereye Gideceğiz?'
190.000'den fazla mülteciye ev sahipliği yapan Kakuma, Kenya'nın kuzeybatısında Sudan sınırında yer alıyor. Dadaab ise, Kenya'nın doğusunda Somali sınırına bölgede bulunuyor.
Her iki kamp yerinde de yaşam şartları zor belirtiliyor. Kamplar genellikle yerleşim yerlerine uzak ve mülteciler genellikle yüksek düzeyde yolsuzluk ve kötü hizmetlerin yanı sıra hareket özgürlüğü olmadan mahsur kalmaktan şikayet ediyorlar. Ancak en azından güvende olduklarını ve birçoğunun eğitim veya iş fırsatlarına erişebileceğini söylüyorlar.
2005'ten beri kamplarda yaşayan Etiyopyalı David Omot kapanış emrini karşı şunları söyledi. "Nereye gideceğiz? Kendi evimize döndüğümüzde yine güvensiz bir ortamla karşılaşacağız."
Omot, birçok insanın orada 20 yıl veya daha uzun süredir yaşadığını hatta mülteci kamplarında doğduğunu ekledi. "Kaçtıkları ülkelerde ise herhangi bir mülkleri yoktu. Kenya'da okuyan genç mülteciler için de endişeliyiz. Ama bizim de geri dönüp hayata yeniden başlamamız oldukça zor." dedi.
Kampta yaşayan Bol da, "Kampın kapanmasından etkilenecek olan bu savunmasız insanların gözlerinin herkesin üzerinde olacağını uluslararası camianın bilmesini istiyorum" dedi.
Yaklaşık 10 yıldır Kakuma'da yaşayan 24 yaşındaki Somalili Abdirahman Ahmed, karar karşısında şaşırdığını, bunun 'insanlığa' karşı olduğunu ve endişe duyduğunu söyledi.
"Kimse mülteci olmayı tercih etmez, kimse mülteci olmayı seçmez"
Bazı Kenyalı yorumcular, yetkilileri ekonomik nedenlerden dolayı bu kararı almakla suçladı. Kenyalı tanınmış siyasi yorumcu ve karikatürist Patrick Gathara, "Kenya hükümeti Dadaab'ı, uluslararası toplumdan zorla rüşvet almak için kapatma tehdidini kullanarak rutin olarak para çekme işlemi yaptığı banka olarak görüyor" ifadelerini kullandı.
Eski bir Somali istihbarat şefi olan Abdullahi Mohamed Ali, kamplarla ilgili meşru güvenlik endişeleri olsa da çoğu zaman Kenya hükümetinin onları abarttığını söyledi. Somali silahlı grubu El Şabab'ın kamplara sızabileceğini ve savaşçılar alabileceği" olasılığını dile getirse de "genel olarak mültecilerin daha büyük ölçekte [bir] güvenlik tehdidi olduğunu düşünmüyorum" dedi.
Ali ayrıca birçok Somalilinin, hükümetin iki kampın potansiyel olarak kapatılmasını Somali hükümeti ile diplomatik anlaşmazlıklarda siyasi bir araç olarak kullandığına inandığını da söyledi
Kenya hükümeti ise, kampların kapatılmasının Somali ile herhangi bir diplomatik sorunla ilgili olduğu gerekçesini reddetti.
