Muslim Port Haber Merkezi | Fahreddin Uras
Al Jazeera, El Kaide örgütünün Kuzey Afrika yapılanmasına yönelik önemli bir araştırma dosya daha yayınladı. Örgütün eski bölge sorumlusunun ardından örgütün yeni dönemini neler beklediği ve yeni isim Ebu Ubeyde Yusuf el-Annabi ele alındı.
El Kaide örgütünün Mağrip bölgesindeki yeni lideri, Kuzey Afrika'da ortalığı kasıp kavuran silahlı gruplar arasında tanınan bir isim. Ancak bölgenin uzmanları otoritesini sağlamlaştırmak için hangi yolu izleyeceğinin belirsiz olduğunu aktarıyor.
1969 doğumlu Cezayir vatandaşı olan Ebu Ubeyde Yusuf el-Annabi, geçtiğimiz Haziran ayında Mali'de Fransız kuvvetleri tarafından öldürülen selefi Abdelmalek Droukdel'in yerini aldı.
El-Kaidenin bölgedeki propagandasını araştıran JOS Projesi'nin kurucularından Laurence Bindner, Al-Annabi'nin halihazırda Mağrip Bölgesi Haysiyetler Konseyi'nin Başkanı olduğunu ilan ettiği ve bölge medyasında da yer aldığını aktardı.
Bindner: 'Kendi örgütü adına, El Kaide'nin lideri Eymen el-Zevahiri'ye bağlılık sözü veren kişi Ebu Ubeyde Yusuf el-Annabiidir'dedi. Ve Obaida'nın son yıllarda örgütün bazı ana açıklamalarını da yazılı olarak yayınladığını aktardı.
Amerika, 2015 yılında halen Cezayir'de bulunduğu sanılan El-Annabi'yi 'terörizm' kapsamında izleme listesine aldı ve ertesi yıl Birleşmiş Milletler de bu ismi takibe aldığını açıklamıştı.
O dönemde El Kaide ekollü örgüt, çoğu Batılı ülkelerinden olan 30 kişinin öldürüldüğü Burkina Faso'dadaki otel ve restorana yapılan saldırıyı ve Sahel bölgesindeki askerlere ve sivillere yönelik saldırıların sorumluluğunu üstlenmişti.
El-Annabi'nin AQIM'in (Afrika Kaidesi) başı olarak meşruiyeti, özellikle daha yeni ve genç askerler arasında kabul görmesi kolay olmayabilir.
Kuzeybatı Afrika'daki İslam yaşantısı üzerine çalışan Cincinnati Üniversitesi'nden siyaset bilimci Alex Thurston, "Annabi, en azından benim için bir propagandacı ve sahici olmayan bir din adamı olarak tanınıyor." dedi.
Eski lider Droukdel ile aynı operasyonel geçmişe sahip olmayan birinin örgütün başına geçirilmesinin zayıf bir kandırmaca propagandası olduğunu değerlendiren Thurston, AQMI'yi (Afrika Kaidesi) ise ilgi çekmek için savaşan ve 'karizmatik otoriteden yoksun bir örgüt' olarak nitelendirdi.
Örgüt İçi Çatışmalar
Radikallik karşıtı bir projede görev alan analistler, el-Annabi'nin selefiyle olan ilişkilerinin gergin olduğunu bunun da sonuç olarak saflardaki stratejik bölünmelerin bir başka potansiyel işareti olduğunu aktarıyor.
Bölge halkının ise, AQIM'in (Afrika Kaidesi) silahlı örgüt olarak bölgedeki Müslümanlardan oluşan milis grup olan Mali'nin Tuareg'lerinden Iyad Ag Ghaly ile ilişkilendirmesi ve karıştırmaları da mümkün olabilir.
Ghaly El Kaide'ye bağlılık sözü vermiş olsa da, El-Kaide'ye bağlı diğer örgütler gibi önemli bir özerkliğe sahip ve el-Annabi'nin bu özerkliğe devam etmesine izin verip vermeyeceği, silahlı grubun önümüzdeki yıllarda nasıl gelişeceğini belirleyeceği üzerinde duruluyor.
Fransız Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde araştırmacı olan Elie Tenenbaum, Kuzey Mali'deki savaşçılar ile Cezayir'de son derece içine kapanık olan bir AQIM emiri arasında her zaman gerginlikler yaşandığını aktardı.
Tenenbaum'a göre, el-Annabi'nin ilk hamlelerinin, El Kaide mensuplarının IŞİD ile karşı karşıya geldiği bir dönemde, grubunu nasıl konumlandırmak istediğini belirlemede bir anahtar olabilir.
Tenenbaum, el-Annabi'nin Cezayir sınırının güneyindeki savaş grupları için yeni liderler seçme ihtimalini de sorgulamak gerektiğini aktardı.
"Kendi halkını bu bölgeye yerleştirmek cazip olacak mı? AQIM'in yerel müttefikleriyle olan bağlantılarını değiştirecek mi?' gibi soruların sorulması da Tenenbaum'un gündemindeydi.
Mahkum Takası
Ayrıca yeni lider Annabi'nin, Sahel bölgesinin hükümetlerinin AQIM'in tehditlerini savuşturmasına yardım etmeye çalışmasına karşı tavrı ve Fransa'nın şiddetle karşı çıktığı, Mali hükümeti tarafından ise talep edilen müzakerelere nasıl yaklaşacağı da merak konusu.
El-Annabi, geçen yıl France 24 televizyonuna verdiği bir röportajda, 2016'da Mali'de ele geçirilen Fransız bir rehine olan Sophie Petronin'in kurtarılmasına yönelik görüşmelerin bir parçası olarak AQIM mahkûmlarının serbest bırakılmasını istediğini açıklamıştı.
Malili yetkililerin yaklaşık 200 tutsağı serbest bırakmasıyla Petronin'de Ekim ayında serbest bırakılmıştı.
Tenenbaum, Mali hükümeti için 'İslam'ı ve Müslümanları Destekleme Grubu'nun' bugün 'müzakere edilebilecek bir grup olarak göründüğünü'aktardı. Bu durumun IŞİD ile mücadelede Ghaly'nin elini güçlendirebilecek bir pozisyon olduğu gözüküyor yorumunda bulundu.
Bu, silahlı gruplar arasındaki çatışmaların yakın zamanda ortadan kalkmayacağı anlamını da taşıyor.
Tenenbaum'a göre bölgede uzlaşma olasılığı tükendi ve yakın zamanda böyle bir ihtimal görünmüyor.