Muslim Port Haber Merkezi
"20 bin haydut Almatı'ya saldırdı" diyen Tokayev, bu kişilerden, teslim olmayan herkesin "imha edileceğini" söyledi.
Tokayev, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e de ülkesine asker gönderdiği için teşekkür etti.
Kazakistan'da yetkililer daha önce ülkenin en büyük kenti Almatı'daki protestolara yapılan müdahalelerde "26 silahlı suçlunun" öldürüldüğünü, 3 binden fazla kişinin de gözaltına alındığını açıklamıştı.
Çatışmalarda 18 güvenlik görevlisinin de öldüğü duyurulmuştu.
Kazakistan'da altı gün önce akaryakıt zammının protesto edildiği gösteriler, hükümet karşıtı eylemlere dönüşmüştü.
Muhalif gruplar, hükümetin "terörizm" suçlamasını reddediyor.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Rusya'nın önderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'nden (CSTO) eylemlerin bastırılması için destek istemişti.
CSTO'nun barış gücü askerleri Kazakistan'a ulaştı.
Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly: Anayasal düzen sağlandı
Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly, "Anayasal düzen sağlandı, Türk vatandaşlarının güvenliğiyle ilgili problem yok" dedi.
Saparbekuly, Kazakistan'da tüm havalimanlarında kontrolün tekrar sağlandığını söyledi ve ülkelerinde yaklaşık 2 bin 500 barış gücü askerinin görev yapacağını açıkladı.
ABD: Rus birliklerinin Kazakistan'da konuşlandırılmasını yakından izliyoruz
ABD Dışişleri Bakanlığı ise Rus birliklerinin konuşlandırılmasını yakından izlediklerini açıkladı. Bir Sözcü "ABD ve açıkçası tüm dünya, insan hakları ihlalleri olup olmadığını izleyecek. Biz de Kazak kurumlarının ele geçirilmesini uzanabilecek hamleleri de izliyor olacağız" dedi.
BM, ABD, İngiltere ve Fransa da tüm taraflara itidal çağrısı yaptı.
Protestolar nasıl başladı?
Gösteriler, geçen Pazar günü Kazakistan'da çoğu kişinin araçlarında yakıt olarak kullandığı LPG'nin fiyatının iki katına çıkmasıyla başlamıştı.
kabinesini görevden almasının ardından çıktı.
Eylemleri tetikleyen petrol zengini Mangistau'da LPG fiyatlarına zam yapılması oldu. Mangistau başta olmak üzere ülkenin birçok bölgesinde motorlu araçların yüzde 90'dan fazlası LPG ile çalışıyor.
Doğal kaynaklar açısından zengin olan ülke, ihracat karşılığı daha fazla kar ettiği gerekçesiyle hidrokarbon ürünleri yurt dışına pazarlıyor ve bu da ülke içinde fiyatların artmasına yol açıyor.
Hükümetin daha sonra eylemcilerin istekleri doğrultusunda fiyatları düşürmesine karşın, protestolar sürdü.
Zengin yeraltı kaynaklarına rağmen fakirleşen halk
Kazakistan'da benzeri görülmemiş protesto olaylarının patlak vermesine ise yeraltı kaynakları zengini ülkede akaryakıt ürünlerine sene başında zam yapılması temel rolü oynadı.
Göstericilerin 3 yıl önce cumhurbaşkanlığı görevinden istifa eden 81 yaşındaki Nursultan Nazarbayev karşıtı sloganlar attığı dikkat çekti. 19 milyon nüfusa sahip ülkede göstericiler Nazarbayev ailesi ve ittifak içinde olduğu kişileri ülkenin zengin kaynaklarını tekelleştirmekle ve refahın tüm nüfusa yayılmasını engellemekle suçluyor.
Olayların hızla ülkenin geneline yayılması sonrası OHAL ilan edildi; internet ve bankalar kapatıldı.
Tokayev, protestolardan sorumlu tutulan hükümetin istifasını kabul etti.
Hafta başında Nazarbayev'in yerini alan Tokayev 'olayların kaynağında yurt dışında eğitilmiş teröristler olduğunu' açıkladı.
Tutuklananların kimlik tespit çalışmalarının sürdüğünü belirten yönetim, bu kişilerin aşırılık yanlısı bir örgüte mensup olma ihtimallerinin araştırıldığını söyledi.
Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü nedir, krizlere nasıl müdahale ediyor?
Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ), Kazakistan'daki protestolar sonrası bu ülkeye asker gönderilmesine karar vererek krize müdahale etti.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusya liderliğinde kurulan örgüte hangi ülkeler üye, KGAÖ nasıl işliyor, uluslararası krizlere nasıl müdahale ediyor?
Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü yapısı
Sovyetler Birliği'nin 1991'de resmen dağılması sonrası Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Ermenistan 15 Mayıs 1992 yılında Taşkent'te Kolektif Güvenlik Anlaşmasını imzaladı. Bu metin, üyeler arasında işbirliğinin artırılması ve ortak tehlikelere karşı politika üretilmesini içeriyordu.
1994'te yürürlüğe giren anlaşmanın yasal çerçevesi ve örgütün organizasyon yapısı 1999 yılına kadar oluşturuldu. Anlaşmaya sonradan Azerbaycan (1993), Gürcistan (1993) ve Beyaz Rusya (1994) katıldı.
1999'da anlaşmanın uygulanmasına yaşanan sorunları gerekçe gösteren Özbekistan, Azerbaycan ve Gürcistan, üyeliklerini sonlandırdı.
Kurumsallaşmasını 2002'de tamamlayan örgüt, bu tarihte imzaladıkları yeni anlaşmayla 'askeri ittifaka' dönüştü.
Örgütün günümüzdeki üyeleri Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Belarus ve Ermenistan.
Ülkelerin askeri ve siyasi güçlerini artırma amacı taşıyan örgüt Orta Asya ve Kafkaslarda aktif kurumlar arasında sayılıyor.
Ortak savunma gücü var mı?
Örgütün kurulma gerekçelerinden birinin NATO'nun özllikle Orta Asya'da ülkelerindeki nüfuzunu engellemek olduğu belirtiliyor.
Anlaşmanın dördüncü maddesi 'Herhangi bir üye devletin güvenliği, istikrarı, toprak bütünlüğünü ve egemenliği tehdit eden bir silahlı saldırı durumunda, bu üye devletin talebi üzerine diğer tüm üye devletler, derhal askeri de dahil olmak üzere gerekli yardımı gönderirler ' deniliyor.
2009'da örgüt, uluslararası statüye sahip olacak "barış gücü" kurabilecekleri bir anlaşmayı imzaladı.
Örgüt, ilk ortak barışı koruma tatbikatını 2012'de gerçekleştirdi. Sonraki dönemde çoğu zaman "terörle mücadele" adı altında çeşitli ortak askeri tatbikatlar yapıldı.
Askeri birlik gönderme kararı nasıl alınıyor?
Örgütün başkanlığı her yıl dönüşümlü olarak üye ülkeler tarafından yürütülüyor. Bir ülkeye askeri güç gönderilmesi için önce dönem başkanının konuyu gündeme getirmesi gerekiyor.
KGAÖ'nün bir üyesini savunmak için askeri güç kullanması üye ülkelerin devlet başkanlarının oybirliğiyle mümkün oluyor.
KGAÖ, geçtiğimiz yıl Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan Dağlık Karabağ krizine müdahale etmedi. O dönem Ermenistan Anlaşmanın dördüncü maddesinin neden uygulanmadığı soruları gündeme geldi.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, çatışmaların başında örgüte başvurmadı ancak 2021'in baharında Azerbaycan'ın sınırına bin asker göndermesi üzerine KGAÖ'den yardım istedi. Ancak bu talep geri çevrildi.
