İç savaşın yaşandığı Libya'da kalıcı bir ateşkes sağlanması için çatışmanın tarafları Rusya ve Türkiye'nin girişimiyle bugün Moskova'da bir araya geldi. Görüşmelerin geldiği aşamayla ilgili Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile birlikte düzenlediği ortak basın toplantısında gazetecilere bilgi veren Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, pazarlıklarda ilerleme kaydedildiğini, ancak önkoşulsuz ve süresiz bir ateşkes öngören metin üzerinde General Halife Hafter tarafından gelen değişiklik önerisinin dikkate alındığını açıkladı. Görüşmelere katılan bazı tarafların oluşturulan ateşkes metnine imza attığını da belirten Lavrov, Hafter'in düşünme süresi istediğini söyledi.
Lavrov'la birlikte gazetecilere açıklama yapan Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da ateşkes anlaşması için taslak bir metin ortaya çıkardıklarını, Birleşmiş Milletler destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti Başbakanı Fayiz es-Serrac ve Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri'nin anlaşmaya imza attığını, ancak Hafter tarafının Salı sabahına kadar süre istediğini açıkladı. Ateşkes imzalanması için gösterdiği çabalardan dolayı ev sahibi Rusya'ya teşekkür ettiklerini de söyleyen Çavuşoğlu, "Neticede muhtemel bir ateşkesin modelitelerini içeren bir taslak metin ortaya çıkardık. Bu metin üzerinde özellikle Hafter tarafından gelen değişiklik önerilerini de uzlaşı anlayışıyla dikkate aldık" dedi. Ateşkes anlaşmasına imzaların atılmasından sonra siyasi süreci hızlandırmak istediklerini belirten Çavuşoğlu, "Ateşkesin devamı ve siyasi sürecin hızlanması, Berlin ve BM çabaları dahil, neticeye ulaşılması için biz Rusya ile birlikte çalışmaya devam edeceğiz" diye konuştu.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 8 Ocak'ta İstanbul'da yaptığı ateşkes çağrısının ardından Pazar günü öğleden sonra Libya'da ateşkes yürürlüğe girdi. Moskova'da yapılan görüşmelerde ise Erdoğan ve Putin'in ateşkes çağrısının detaylandırılarak yazılı bir metne dönüştürülmesi amaçlanıyor. Görüşmeye Türkiye ve Rusya'nın dışişleri ve savunma bakanlarının yanı sıra Libya'da iç savaşın tarafları katılıyor.
Berlin'de Libya Konferansı
Moskova'daki görüşmelerin devamı olarak Almanya'nın başkenti Berlin'de Libya'daki barış sürecinin ele alınacağı uluslararası bir konferans düzenlenmesi planlanıyor. Ancak Alman hükümeti, Erdoğan'ın da katılması beklenen konferanın kesin tarihi ile ilgili henüz bir açıklama yapmadı. Alman hükümetinin sözcüsü Steffen Seibert, şu anda tarihle ilgili resmi bir duyuru yapamayacaklarını, ancak konferansın hazırlıklarının sürdüğünü ve her halükarda Ocak ayında düzenleneceğini söyledi. Seibert, hazırlıklar tamamlandıktan sonra Alman hükümetinin takvim ve diğer ayrıntıları kamuoyu ile paylaşacağını sözlerine ekledi.
İtalya Başbakanı Giuseppe Conte'yi ağırlayan Erdoğan da Conte ile düzenlenen ortak basın toplantısında Libya krizine ilişkin bir açıklama yaptı. Erdoğan, Türkiye'nin BM Genel Sekreterinin Libya Özel Temsilcisi'nin girişimini ve Berlin sürecini yapıcı şekilde desteklediğini belirterek "Bu hafta sonu Berlin'de yapılacak zirve ile ilgili gerek Sayın Putin gerek şahsım gerekse Sayın Conte'nin Berlin'e katılma noktasında şu anda kararlılığımız var" dedi.
Lavrov: Moskova’da Yapılan Libya Müzakerelerinde Belli Bir İlerleme Sağlandı
Libya’da savaşan taraflar arasında çözüm bulma amacıyla bugün Moskova’da 6 saat süren ve taslak anlaşma metni oluşturulmasıyla sonuçlanan müzakerelerin ardından Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile birlikte basın mensuplarının karşısına geçen Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, açıklamalarda bulundu.
Libya müzakerelerinde belli bir ilerleme sağlandığını, tarafların oluşturulan taslak metnine olumlu baktıklarını söyleyen Lavrov şöyle konuştu:
"Bugün sabahtan beri Libya’daki tarafların katılımıyla, ayrıca Türkiye, Rusya savunma ve dışişleri bakanlarının desteğiyle yoğun müzakereler yapıldı."
"Ateşkesle ilgili sorunların somutlaştırılmasını mümkün kılacak bir belge üzerinde çalışıldı."
"Bildiğiniz üzere (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin ve (Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan’ın 8 Ocak’ta İstanbul’da kabul edilen ortak açıklamasında yer alan çağrıları üzerine pazar günü saat 00.00’da ateşkes ilan edilmişti."
"Bugünkü toplantının bu nihai taslak belgesi ayrıntılı şekilde ele alındı, oldukça ciddi müzakerelerin konusu oldu ve bugün, bu yönde belli bir ilerlemenin sağlandığını söyleyebiliriz."
‘Bazı taraflar müzakerelerde oluşturulan nihai belgeyi imzaladı’
Libya’daki çatışmanın bazı taraflarının Moskova’daki müzakerelerde oluşturulan nihai taslak belgeye imza attıkları bilgisini veren Rusya Dışişleri Bakanı, Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Halife Hafter’in ise ek süre istediğini belirtti.
“Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanı Sayın Fayiz Mustafa es-Serrac ve Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri az önce belgeyi imzaladı” diyen Lavrov, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Libya Ulusal Ordusu Komutanı Mareşal Hafter ile Tobruk’taki Temsilciler Meclisi Başkanı Akila Salih belgeye olumlu baktı ve imzalama konusuna netlik kazandırmak için yarın sabaha kadar biraz daha ek süre istedi. Kararın olumlu olmasını umuyorum.”
‘Rusya ve Türkiye Taraflara Destek Vermeye Devam Edecek’
Moskova’daki müzakereler sırasında varılan anlaşmaların uygulamaya geçirilmesi için Rusya ile Türkiye’nin Libya’daki taraflara destek vermeyi sürdüreceğini belirten Lavrov, şunları söyledi:
“Türk ve Rus temsilciler, şu anda müzakere edilen anlaşmaların uygulanmasın konusunda taraflara yardımcı olmaya devam edecek.”
'Siyasi Çözüm İçin Çalışma Grupları Kurulacak'
* Taslağa göre taraflar, Libya'daki krizin çözülmesi için çalışma grupları kuracak:
"Libyalı taraflar arasında müzakereler yoluyla siyasi çözüm bulunmasını, insani sorunların çözülmesini ve ülkenin ekonomik olarak yeniden canlanmasını sağlayacak koşulların oluşturulması için çalışma grubu kurulması kararlaştırıldı. Çalışma grubunun ilk toplantısı, ocak ayı içinde yapılabilir."
'5+5 Formatında Askeri Komisyon Kurulacak'
* Taslağa göre taraflar, 5+5 formatında bir askeri komisyon kuracak:
"BM Libya Misyonu'nun önlemleri kapsamında öngörülen şekilde 5+5 formatında kurulacak askeri komisyon, çatışmanın tarafları arasındaki kesişme hattının belirlenmesinden, ateşkesin izlenmesinden ve ateşkesin sürdürülebilirliğinin sağlanmasından sorumlu olacak."
* Taraflar, Trablus ve diğer kentlerde istikrarın sağlanması için gereken önlemleri alacak.
Libya Nasıl Bir Siyasi Durum İçinde?
Libya'da Arap Baharı’nın tetiklediği protestolar sonrası Muammer Kaddafi’nin devrildiği 2011'den bu yana giderek derinleşen bir iç savaş yaşanıyor. Ülke, düşük katılımlı 2014 seçimlerinin ardından ise fiilen ikiye bölünmüş durumda. Tartışmalı seçimin sonucunu İslamcılar kabul etmemiş, seçimi kazanan ulusalcılar ve liberallerden oluşan yeni parlamento da ülkenin doğusundaki Tobruk kentine çekilmişti. Rusya, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından desteklenen Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’ne askeri destek de General Halife Hafter’den geliyor. Türkiye'yi düşman olarak gören ve Temsilciler Meclisi'nin yanında yer alan Hafter, kendini Libya Ulusal Ordusu olarak tanımlayan askeri birliklerin komutanı. 2014 seçimlerinin ardından siyasi kaosun yaşandığı Libya’da Birleşmiş Milletler'in arabulucuğu ile 17 Aralık 2015 tarihinde Fas’ın Suheyrat kendinde imzalanan Libya Siyasi Anlaşması kapsamında da Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti kuruldu. Bu hükümet Türkiye, Katar ve İtalya dahil Birleşmiş Milletler tarafından Libya’nın meşru hükümeti olarak destekleniyor.
