Muslim Port Haber Merkezi | Yunus Emre Kaynak
Lübnan, son aylarda koronavirüs ve pandemi kısıtlamalarıyla daha da kötüleşen ağır bir ekonomik ve mali krizle sarsıldı. Mali kriz, %80'den fazla değer kaybeden yerel para biriminin çöküşüne ve ciddi dolar sıkıntısına sebep oldu.
Ülkenin temel malları ithal etme kabiliyetini önemli ölçüde etkileyen bu durum sonrası yaşanan krizin temelinde, ülkenin ulusal borcunun yaklaşık yarısını oluşturan ve oldukça işlevsiz bir hale gelen elektrik sektörünün yattığı belirtiliyor.
Lübnan'ın bazı bölgelerinde yaşayanlar, geçen haftadan bu yana yaklaşık 20 saatlik elektrik kesintisi olduğunu bildirdi. Bazı ana caddeler sadece ticari reklam panolarıyla aydınlatılırken, bazıları zifiri karanlıkta kaldı. Lübnan halkının pencerelerinden mumlardan titreyen ışıklar görüldü ve Beyrut'un hareketli geceleri elektrik kesintisi ve büyüyen ekonomik kriz nedeniyle kesintiye uğradı.
Elektrik Kesintisi Nedeniyle Sağlık Hizmetleri Aksıyor
Lübnan'daki özel hastaneler Salı günü yaptıkları açıklamada, yakıt da dahil olmak üzere azalan kaynaklar nedeniyle böbrek diyalizi ve kanser hastalarına acil durum prosedürlerine yönelik operasyonları azaltacaklarını söylediler.
Bir gün önce, Lübnan'ın koronavirüs hastalarını tedavi eden ana hastanesi Refik Hariri Üniversitesi hastanesi, güç kullanımını azaltmak ve hastaların öncelik olarak kalmasını sağlamak için idari alanındaki ve belirli koridorlardaki klima ünitelerini kapattığını açıkladı. Hastane %85 kapasiteyle çalıştığını söyledi.
Bazı esnaflar yerel basına, geleneksel gazyağı lambaları satın alma telaşı olduğunu ve insanların mum stokladığını söylediler.
Yakıt Sıkıntısı Baş Gösterdi
Ekonomik krizle boğuşan Lübnan'da, benzin istasyonları önünde oluşan uzun kuyrukların, toplu ulaşım araçları ve taksi sıkıntısının eşlik ettiği akaryakıt krizi devam ediyor.
Lübnan'ın yakın zaman sonra tamamen benzinsiz kalabileceği bildiriliyor. Vatandaşlar, bir galon benzin alabilmek için gece boyunca kuyrukta bekliyor.
Lübnan'da devlet, günlük olarak tüketilen 12 milyon litre civarındaki akaryakıtı Merkez Bankası üzerinden %85 sübvanse ediyor.
Lübnan Enerji Bakanı Rimun Gacar, nisan ayında yaptığı açıklamada, fiyat farkı nedeniyle benzinin yasa dışı yollarla Lübnan'dan Suriye'ye götürüldüğünü belirtmişti.
Ekonomi uzmanları da Lübnan Merkez Bankası sübvansiyonu sürdüğü sürece Lübnan-Suriye sınırındaki akaryakıt kaçakçılığının durmayacağına dikkat çekiyor.
Akaryakıta Yüzde 30'dan Fazla Zam
Lübnan hükümeti geçtiğimiz günlerde stokçulukla mücadele etmek ve benzin kuyruklarını azaltmak için akaryakıt fiyatlarına yüzde 30'dan fazla zam yaptı.
Hükümet geçen hafta en azından önümüzdeki üç ay boyunca akaryakıt sıkıntısı yaşanmaması umuduyla fiilen petrol ürünlerine sağladığı sübvansiyonu kaldırma planını onaylamıştı.
Birleşmiş Milletler'e bağlı kuruluşlar Aralık ayında, Lübnan'da hükümetin, zor durumdaki insanları koruma konusunda bir garanti vermeden belli ürünlere verdiği devlet desteğini yani sübvansiyonları kaldırması halinde büyük bir toplumsal felaket riski doğacağına dikkat çekmişlerdi.
Lübnan'da şu anda nüfusun yarısının yoksulluk sınırının altında olduğu tahmin ediliyor.
İşgalci İsrail Savaşı ve İç Savaştan Bu Yana Elektrik Problemi Yaşanıyor
Lübnan on yıllardır elektrik kesintileri ve yılda yaklaşık 2 milyar dolar açık veren ulusal elektrik şirketi için büyük bir kamu borcuyla mücadele ediyor. Ülkenin elektrik altyapısı, işgalci İsrail ile yaşanan savaş ve iç savaş çatışmalarının sona ermesinden bu yana karmakarışık durumda. Ayrıca geçtiğimiz yıl yaşanan Beyrut limanı patlamasının ardından ekonomik kriz daha da derinleşti. Ülke de sürekli gösteriler ve yürüyüşler düzenlenerek hükümet protesto ediliyor.
Yolsuzluk İddiaları
Karpowership firması altında Lübnan'ın elektriğinin yüzde 25'ini karşılayan Karadeniz Holding, Lübnan yetkilileriyle yaşanan maddi ve hukuki anlaşmazlıkların çözülmemesi üzerine elektrik üretimini durdurmuştu.
Şirket, her biri 202 megavat olmak üzere toplamda 404 megavat kapasiteli Fatmagül Sultan ve Orhan Bey enerji gemileriyle Lübnan'a elektrik sağlıyordu.
Enerji anlaşmalarında yolsuzluk yapıldığı suçlamalarının yer almasının ardından, savcılığın şirkete ait gemileri alıkoymayı planladığı ileri sürülmüştü. Şirket suçlamaları yalanladı.
Türk şirket, halkın zor duruma düşmesinin ardından iyi niyet göstergesi olarak elektrik tedarikine tekrardan başladığını duyurdu.
Ayrıca hükümet yetkilileri akaryakıt anlaşmalarının yolsuzluğa bulaşma iddialarına yönelik sorulara yanıt vermedi.
Uzmanlar Lübnan'ın elektrik şirketinin yazlık elektrik talebinin üçte ikisinden fazlasını sağlayamaz durumda olduğunu belirtti.
Ayrıca Lübnanlı uzmanlar Lübnan'ın ekonomik çöküşünün, geçtiğimiz Ekim ayında patlak veren bir ayaklanmaya rağmen reform yapmayı reddettiğini söyleyen Lübnan'ın yöneticilerinin on yıllardır süren sistematik yolsuzluk ve kötü yönetimine dayandığını belirtiyor.