Söz konusu akademisyen Adrian Zenz, Washington merkezli Küresel Politika Merkezi adına hazırladığı raporunda Uygur Türkleri ve diğer azınlıkların, çalışma kampları dışında Sincan'ın batı bölgesindeki pamuk tarlalarında zorla çalıştırıldıklarına dair görüntülü ve yazılı somut kanıtlara yer vermişti.
Çin devlet medyasının haberine göre Doğu Türkistan'da bir mahkemeye başvuran şirketler, rapordaki "asılsız ve sektörün itibarını zedeleyen" iddiaların ABD'nin yaptırım uygulamasına yol açtığı, dolayısıyla kayba uğradıkları gerekçesiyle zararlarının karşılanmasını istiyor.
Davacıların hangi şirketler olduğu veya başvurunun ne zaman yapıldığı henüz bilinmezken, yerel yönetimden açıklama siteyen Reuters haber ajansının soruları da yanıtsız kaldı.
Başvurunun kabulü halinde, insan hakları ihlallerine dair çalışmalarından dolayı yabancı bir araştırmacının Çin mahkemelerinde yargılandığı bilinen ilk dava olacak.
Doğu Türkistan'daki araştırmalarıyla basında sık sık görüşlerine yer verilen Zenz, raporunun etkinliğinin kanıtlayan davanın sembolik değer taşıdığı kanısında. En sonki Çin seyahatinin üzerinden yıllar geçtiğini belirten Zenz, yakın gelecekte de ülkeyi ziyaret etme niyetinin olmadığını söyledi. Reuters'a konuşan akademisyen, hakkında açılan davanın içeriğini de bilmediğini aktardı.
Sivil toplum kuruluşu Freedom House'dan Sarah Cook ise dava başvurusunu "Çin'deki insan hakları ihlallerini araştıranlara ağır fatura kesip çalışmalarını kısıtlama taktiği" olarak yorumladı.
Raporda ne yazıyordu?
"Zorla çalıştırmanın" yanı sıra "kısırlaştırma" ile ilgili iddiaların da yer aldığı raporda, 2018'de Doğu Türkistan'ın üç bölgesindeki pamuk tarlalarına 570 bin kişinin zorla devlet tarafından gönderildiği yazılmış, polis gözetiminde pamuk toplama işinde çalıştırılan Uygur Türklerine çok düşük ücret verildiği belirtilmişti.
Çin İçin Vatandaş Gücü Girişimleri Kurumu'nun bir raporunda ise yine Doğu Türkistan'da üretilen pamuğun, Çin'in toplam pamuk üretiminin yüzde 84'üne tekabül ettiği belirtilerek, "Üretimdeki bu yüksek oran, ülke geneline göre en fazla hapishanenin bulunduğu Sincan'daki binlerce insanın uzun ve zorlu şartlarda çalıştırılması ile doğrudan ilişkili" ifadeleri kullanılmıştı. Kurum ayrıca raporda, "Sincan'ı laboratuvar ve bedava işçilik olarak gören Çin, Uygur Türklerini deney objesi olarak kullanıyor" açıklamasını yapmıştı.
ABD'nin bir önceki başkanı Donald Trump, bu iddialar üzerinde aralık ayında Doğu Türkistan'dan pamuk ithalatını yasaklamıştı.
