Muslim Port Haber Merkezi
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan Çinli yetkililerle Alaska'da ilk kez bir araya geldi. Blinken Çin'in adımlarının küresel istikrarı sağlayan kurallara dayalı düzeni tehdit ettiğini söyledi. Çinli heyete ABD'nin kurallara dayalı düzeni güçlendirme konusunda kararlı olduğunu iletti.
İki güç arasında 'siber saldırılardan' ticaret savaşına kadar birçok konuda uzun yıllardır ilişkiler gergin durumda iken, yapılan bu toplantı önemli bir adım olarak görülüyordu. Ancak Alaska'daki ABD-Çin müzakerelerinde oldukça gergin dakikalar yaşandı.
Dünya medyasının gözleri önünde yaşanan tartışma bir saatten uzun sürdü.
Kılıçlar Çekildi
ABD Başkanı Joe Biden'in Yahudi kökenli bakanlarından Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Alaska müzakerelerinde Çin'e karşı sözünü sakınmadı. Açılış konuşmasında Blinken, "ABD'nin Doğu Türkistan, Hong Kong, Tayvan, ABD'ye siber saldırılar ve Washington'ın müttefiklerine ekonomik baskı yapılması gibi alanlarda Çin'in yaptıklarıyla ilgili derin kaygılarını görüşmek istediklerini" söyledi.
Amerika: "Dünya Düzenini Tehdit Ediyorsunuz"
Çinli meslektaşlarıyla karşı karşıyayken Çin hakkındaki sert sözlerine devam eden Blinken, "Bu yapılanların her biri, küresel istikrarı sağlayan kuralara dayalı düzeni tehdit ediyor" dedi.
Çin: "ABD'deki İnsan Haklarının Dibe Vurmuş Durumda!"
Merkez Dışişleri Komisyonu Bürosu Müdürü Yang Cieçı ise Washington'ı askeri gücünü ve mali üstünlüğünü diğer ülkelere baskı yapmak için kullanmakla suçladı. Yang "ABD, sözde ulusal güvenlik kavramlarını normal ticari değiş tokuşları engellemek ve bazı ülkeleri Çin'e saldırmaya teşvik etmek için kullanıyor" dedi.
ABD'deki insan haklarının dibe vurduğunu söyleyen Yang, siyah Amerikalıların "katledildiğini" belirtti.
Çin heyetinin Alaska'ya gitmesinden sadece bir gün önce ABD'nin Çin'e karşı yeni yaptırımlar başlattığını hatırlatan Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi ise, "Bu ne misafirperver ne de iyi diplomatik görgü kuralları . Bu hiçbir şekilde Çin'in meşru konumunu etkilemeyecek veya Çin'in iradesini sarsmayacaktır. ABD'nin hegemonik davranışının Çin'in içişlerine kasten müdahale etme alışkanlığı değiştirilmeli" sözleriyle tepki verdi.
Görüşmeler Devam Edecek
Yang Cieçı'ye karşılık veren Jake Sullivan, "Çatışma peşinde değiliz, ancak kıran kırana rekabeti memnuniyetle karşılıyoruz ve her zaman ilkelerimiz, halkımız ve dostlarımızla olacağız" ifadelerini kullandı.
Üst düzey bir ABD'li yetkili ise "Çin heyeti gösteri yapma niyetiyle gelmiş gibi görünüyor. İçerik yerine kamuoyu önünde gösteri yapmaya odaklandılar" dedi.
Öte yandan Alaska'daki ABD-Çin görüşmeleri bugün de devam edecek. İki taraf karşılıklı olarak 3 toplantı daha yapacak.
Güç Savaşı Masada da Sürüyor
Alaska'daki görüşmeler ABD Dışişleri Bakanı Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin'ın Japonya ve Güney Kore temaslarını tamamlamasının ardından yapılıyor.
Washington, Asya ziyaretinin, Avrupa, Hindistan ve diğer ortaklarla kurulan diyaloğun, Başkan Joe Biden Ocak ayında görevi devraldığından bu yana ABD'nin Çin'e karşı koyma konusunda elini güçlendirdiğini gösterdiğini belirtiyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Jalina Porter görüşmelerin 'Çin'e ABD ve uluslararası toplumun şeffaflık beklediği konularda baskı uygulamak ve iklim değişikliği dahil olmak üzere işbirliği yapmanın iki ülkenin çıkarına olabileceği konuların anlaşılması için bir fırsat olacağını' söyledi.
Porter, 'Pekin'in uluslararası taahhütlerini hiçe saymaya, kuralara dayalı uluslararası sisteme zarar vermeye ve ABD ile ortaklarının güvenlik, refah ve değerlerine meydan okumaya yönelik adımlarına dikkat çekileceği bir görüşme olacak' dedi.
Görüşmelerin statüsü bile tartışma konusu oldu ABD'li ve Çinli yetkililer arasındaki görüşmelerin statüsü bile tartışma konusu oldu. Çin görüşmeleri stratejik diyalog olarak tanımlamakta ısrar ederken, ABD tarafı açık bir şekilde bu tanımı reddetti.
Görüşme öncesinde ABD'den Çin'e yönelik olarak, Çinli Telekom şirketlerinin lisanslarının iptal edilmesi, ulusal güvenlik endişesi gerekçesiyle bazı Çinli enformasyon şirketlerine celplerin gönderilmesi ve Hong Kong konusunda attığı adımlar sebebiyle de yaptırımların güncellenmesi gibi adımlar geldi.
'ABD Buz Gibi Alaska'ya Taviz Vermek İçin Gittiğimiz Yanılgısına Kapılmasın'
Çin'in Washington Büyükelçisi Cui Tiankai, Çin basınına yaptığı açıklamada 'ABD eğer üst düzey Çinli yetkililerin buz gibi soğuk Alaska'ya sırf taviz vermek için gittiğini düşünüyorsa, bu yanılgıdan vazgeçsin' diye konuştu.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Washington'un Çin'in Kuzey Kore üzerindeki nüfuzunu nükleer silahlarını bırakmasını sağlamak için kullanmasını umduğunu belirtmişti.
Uygur Müslümanları'nı temsil eden en büyük grup da Blinken'a mektup yazarak ABD'ye Pekin'den Şincan bölgesindeki toplama kamplarını kapatmasını talep etmesi çağrısında bulundu.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken konuyu Çinli yetkililerle yapacağı görüşmede gündeme getirme vaadinde bulunmuştu.
