Suudi Arabistan Ticaret Bakanı Dr. Macid el-Kasabi, Mısır ile Suudi Arabistan arasında 7,7 milyar dolar değerinde 14 anlaşmanın imzalandığını duyurdu.
Anlaşmalar, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın Mısır'a yaptığı ziyaretin oturum aralarında yenilenebilir enerji, petrol, altyapı ve siber güvenlik de dahil olmak üzere bir dizi hayati sektörü kapsıyor.
Kasabi, Mısır'daki Suudi yatırımların 6 binden fazla şirket aracılığıyla 30 milyar doları aştığını ve Kahire ile Riyad arasındaki ticaret alışverişinin geçtiğimiz yıl yüzde 85 artarak 14,5 milyar dolara ulaştığını kaydetti.
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman dün sabah saatlerinde beraberinde üst düzey yetkililerin yer aldığı bir heyet ile Cidde'den ayrılarak Mısır, Ürdün ve Türkiye'yi kapsayan yurtdışı turuna başladı. Veliaht Prens, Kahire Havalimanı'nda Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi tarafından karşılandı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi, Veliaht Prens'in ziyaretine ilişkin yaptığı açıklamada, Sisi ile yapılacak görüşmede iki kardeş ülke arasındaki ilişkiler ve bunları çeşitli alanlarda geliştirmenin yollarının ele alınacağını söyledi. Ayrıca, Kahire ile Riyad arasındaki, iki kardeş ülke ve halklarının yanı sıra Arap ve Müslüman ülkelerin yararına ortak bir vizyonla güvenlik, istikrar, kalkınma ve barışı sağlamayı amaçlayan derin ve köklü stratejik ortaklık çerçevesinde, ortak çıkarları ilgilendiren bölgesel ve uluslararası siyasi konulara da değinileceği aktarıldı.
Suudi Arabistan Veliaht Prensi neden Mısır, Ürdün ve Türkiye turuna çıktı?
Bugün Mısır ve Ürdün ziyaretinde bulunacak olan Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Çarşamba günü (22 Haziran) ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı resmi ziyaret kapsamında Türkiye'yi ziyaret edecek. Suudi Prensin, ABD Başkanı Biden'ın Suudi Arabistan ziyareti sırasında Cidde'de katılacağı bölgesel zirveden üç hafta önce bölge turuna çıkması ise dikkati çekti.
ABD Başkanı Joe Biden'ın ise Temmuz ayının ortalarında Suudi Arabistan ziyaretini gerçekleştirerek Cidde'de düzenlenecek bölgesel zirveye katılması bekleniyor.
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz Cuma günü yaptığı açıklamada 22 Haziran günü Ankara'da Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ı ağırlayacaklarını bildirmişti.
Ayrıntılar hakkında bilgi verilen bir Suudi yetkili AFP'ye, veliaht prensin gelecek haftaki gezisinin "Pazartesi günü Mısır'da, ardından Ürdün'de başlayıp Türkiye'de sona ereceğini" söyledi.
Ayrıntılar hakkında AFP'ye konuşan bir Suudi yetkili, Veliaht Prens'in Mısır'ın ardından Ürdün ve Türkiye ziyaretinde bulunacağını aktardı.
Türkiye öncesinde Mısır
Yetkili, görüşmelerde bölgesel ve uluslararası konuların tartışılacağını, ikili iş birliği, yatırım ve enerji alanında bir dizi anlaşmanın imzalanacağını bildirdi.
Şarku'l Avsat'a konuşan Riyad'dan bir diplomat da Veliaht Prens'in herhangi bir son dakika değişikliği kaydedilmediği müddetçe Mısır ve Ürdün ziyaretinde bulunacağını doğruladı.
Kraliyet Divanı'nın Suudi Kralı veya Veliaht Prensi'nin gerçekleştirdiği ziyaretleri turun başladığı gün ilan etme geleneği dolayısıyla Suudi hükümetinden henüz bir açıklama kaydedilmedi.
Söz konusu Suudi yetkili, daha önce basında yer alan haberlerde yer aldığına göre Yunanistan, Güney Kıbrıs ve Cezayir'i kapsayacak bir başka diplomasi turunun ise yakın biz zaman diliminde, muhtemelen Temmuz ayı sonlarında gerçekleştirilebileceğini bildirdi.
Suudi-Türkiye arasındaki yeni dönemin ilk ziyareti
Prens Muhammed'in aylardır beklenen Türkiye ziyareti, iki ülke arasındaki tutum farklılıklarının ardından gerçekleştirilecek ilk ziyaret olacak. Nitekim Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır'daki yeni yönetimi ve Müslüman Kardeşler Teşkilatı'nın (İhvan) enkazına karşı yapılan devrimi desteklerken Türkiye ise Mısır, Suudi Arabistan ve BAE gibi bazı Arap ülkelerinde terör örgütü olarak tanınan İhvan'ı desteklemeye devam etmişti.
Türkiye'de Fethullah Gülen hareketinin 15 Temmuz 2016'da uluslararası ve bölgesel tarafların da desteğiyle gerçekleştirdiğinden şüphelenilen başarısız darbe girişiminin ardından Ankara'nın müttefiki Katar ile diğer Körfez ülkeleri arasında 2017'de kriz patlak vermişti. İki gelişmenin ardından ise Ankara ile Riyad ihtilafı büyümüştü.
El-Ula Anlaşması dönüm noktası oldu
Erdoğan geçtiğimiz Nisan ayında Suudi Arabistan ziyaretinde bulunmuştu. Türkiye Cumhurbaşkanı söz konusu krizin ardından gerçekleştirdiği bu ilk ziyarette Veliaht Prens Muhammed ile bir araya gelmiş, Ramazan ayında ise umre ibadetini eda etmişti.
Türkiye, Katar-Körfez krizini sona erdiren El-Ula Anlaşması'nın ardından Suudi Arabistan'ın bölgesel müttefikleri Mısır ve BAE ile ilişkilerini normalleştirme sürecini başlattı.
Yeni ABD yönetiminin Afganistan'dan çekilmesi ve bölgesel düşmanı konumundaki İran'a ve vekillerine karşı yeni bir politika yürütmesi Ankara-Riyad yakınlaşmasında etkili oldu.
Riyad'ın bölgede uzlaştırıcı bir yaklaşım benimsemeye başladığına inanan gözlemciler, Suudi Arabistan'ın İran ile doğrudan görüşmelerde yer almasına ve Veliaht Prens'in kısa bir süre önce kaydettiği 'İsrail'e potansiyel müttefik olarak bakıyoruz' açıklamalarına işaret etti. Diğer yandan çeşitli raporlarda ise Körfez ülkelerinin İsrail ile Tahran'a karşı ortak endişelerinden bahsediliyor.
Sorunlarla mücadeleden bahsedilecek
Suudi Arabistan'ın Mısır ve Ürdün ile yakın ilişkilerine bakıldığında Veliaht Prens'in söz konusu ziyaretleri şaşırtıcı değil. Kahire, Amman ve Bağdat, ABD Başkanı Biden'ın Temmuz ayında katılacağı Körfez zirvesine davetli ülkeler arasında. Suudi Kraliyet Divanı tarafından yapılan açıklamaya göre zirvede bölge ve dünyanın karşı karşıya olduğu sıkıntıların üstesinden gelmenin yolları ele alınacak.
Yaklaşan zirvede yoğun diplomatik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi bekleniyor. Bu kapsamda birçok Arap, İslami ve uluslararası başkenti ziyaret eden Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, aynı zamanda Riyad'da Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleri yetkililerinin yanı sıra Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'u da ağırladı. Lavrov ayrıca geçtiğimiz günlerde KİK dışişleri bakanlarıyla bir araya geldi. Yine aynı bağlamda Suudi Enerji bakanı ise St. Petersburg'da gerçekleştirilen bir konferansa katıldı. Analistler bu adımın Riyad'ın Ukrayna'da kaydedilen savaş dolayısıyla dünya çapında kaydedilen bölünmüşlük vaziyetinde pozisyonları dengeleme arzusunu temsil ettiğini düşünüyor.
ABD ve İsrail'in gayeleri
ABD ve İsrail basınında Biden'ın Suudi Arabistan ziyareti ile Riyad'a Tel Aviv ile her türlü ilişki kurması için baskı yapmak istediği mesajı veriliyor. İsrail medyasında, asıl meselenin Riyad olduğu, zira Riyad ile anlaşmaya varılmasının Abraham Anlaşmaları'nın temel taşı olmaya devam ettiği vurgulanıyor. Ancak İsrail'in Arap Barış Girişimi uyarınca Filistinlilere karşı yükümlülüklerini yerine getirmediği sürece Suudiler böyle bir anlaşmaya olumlu gözle bakmıyor.
Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, 'Şimdi öncelik Filistin ile İsrail arasındaki barış sürecini nasıl ilerleteceğimiz olmalı. Hepimizin, İsraillilerin, Filistinlilerin ve tüm bölgenin yararına olabilecek bu husus, diğer ülkeler ile normalleşmeye kapı açacak tek yoldur' vurgusunda bulunmuştu.
Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre söz konusu Körfez zirvesinde Filistinliler ile İsrailliler arasındaki barış sürecini harekete geçirme yönünde yeni bir Arap girişimi kaydedilebilir. Zira Biden iki devletli çözümün üzerinde çokça durmuştu. Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamaya göre Biden'ın Cidde'de Suudi liderliği ile yapacağı görüşme öncesinde gerçekleştireceği Ramallah ve Tel Aviv ziyaretinde bu husus gündemde olacak.
Muslim Port, Şarkul Avsat
