İran’ın askeri alandaki en kritik isimlerinden olan İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, 3 Ocak 2020’de ABD’nin gerçekleştirdiği drone saldırısında öldürülmüştü. Söz konusu saldırıda Süleymani’nin yanı sıra 5'i Iraklı toplam 10 kişi ABD saldırısı sonucunda hayatını kaybetmişti.
İki ülke arasındaki krizi zirveye çıkaran saldırı dünya kamuoyunun gündemine yerleşirken Kasım Süleymani’nin öldürülmesi sonrasında İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanlığına İsmail Kaani getirildi.
Horasan Eyaletinin Yönetim Merkezi Bocnurd'da Doğdu
İsmail Kaani, nüfusun çoğunluğu Horasan Türkleri'nden oluşan Kuzey Horasan eyaletinin yönetim merkezi Bocnurd’da doğdu. Kaani’nin 1957 doğumlu olan Kasım Süleymani ile yaşıt olduğu ifade ediliyor.
1982 yılında İran Devrim Muhafızları’na katılan Kaani, İran’dan Batı’ya doğru uzanan uyuşturucu hattıyla mücadelede görev üstlendi. 1990’lı yıllarda Afganistan’da kurulan Afganistan Birleşik İslami Ulusal Kurtuluş Cephesi’ne İran adına destek sağladığı da bilinen Kaani, İran Devrim Muhafızları’nın Orta Asya’daki kilit ismiydi.
Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin ardından İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanlığına getirilen Kaani’ye gazeteciler Masoud Sadr ve Ramazan Bursa ile konuştuk.
‘Kasım Süleymani'nin Sağ Kolu Gibi Değerlendiriliyordu’
İsmail Kaani’nin Kasım Süleymani gibi yıllarını İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü'ne verdiğini söyleyen gazeteci Masoud Sadr, Kaani’nin kırk yıllık askeri bir deneyime sahip olduğunu söyledi.
Kaani’nin Kasım Süleymani'nin sağ kolu gibi değerlendirildiğini kaydeden Sadr, “Süleymani'nin vefatının ardından hemen göreve atanmasının onun Kudüs Gücü'ndeki yerini ve değerini gösterdiğini söyleyebiliriz. Kaani'nin göreve gelmesi temel anlamda, stratejik anlamda herhangi bir değişikliğe yol açmaz. Kaani, Süleymani dönemindeki siyaseti yürütecektir” dedi.
‘Süleymani Gibi Bir Tanınırlığa Sahip Değil’
Gazeteci Masoud Sadr, İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanlığına getirilen İsmail Kaani’ye dair yapmış olduğu değerlendirmede Kaani’nin halk nezdinde Süleymani gibi bir tanınırlığa sahip olmadığını belirtti.
Sadr, “İsmail Kaani'nin geçmişini göz önünde bulundursak çok yakın zamanda İran halkı nezdinde Süleymani gibi bir imaja sahip olacağını tahmin edebiliriz” ifadelerini kullandı.
‘Uyuşturucu Hattı İle Mücadele Etti’
Gazeteci Ramazan Bursa, İsmail Kaani’ye ilişkin olarak yapmış olduğu değerlendirmede önemli bilgiler paylaştı.
İsmail Kaani’nin Devrim Muhafızları’na katıldığı süreçte İran-Irak savaşının başlamış olduğunu söyleyen Bursa, “Cephede görev aldı. Savaş sonrası Meşhed'de Devrim Muhafızları'nın kara kuvvetlerine bağlı bir tugayda komutan yardımcılığı yaptı ve burada da Afganistan'dan başlayıp İran'a uzanan İran'dan Batı'ya doğru evrilen uyuşturucu hattı ve uyuşturucu ile mücadeleydi göreviydi” dedi.
Bursa, İsmail Kaani’nin 1990'lı yılların başından sonra Afganistan'da Burhaneddin Rabbani ve Ahmed Şah Mesud'un da içinde bulunduğu Afganistan Birleşik İslami Ulusal Kurtuluş Cephesi’ne destek verdiğini kaydetti. Bursa, “İsmail Kaani’nin saha operasyonlarında hem Irak-İran savaşında hem daha sonraki dönemde uyuşturucu hattı ile olan mücadelesinde sahadaki pozisyonu daha sonra da Afganistan'da az önce belirttiğim cepheye vermiş olduğu desteğe bakarsak belli bir saha tecrübesi var fakat Kasım Süleymani'nin Ortadoğu'na yönelik yoğun çalışmaları olması münasebetiyle saha tecrübesinin İsmail Kaani'den daha fazla olduğunu söyleyebiliriz.” ifadelerini kullandı.
‘Kasım Süleymani Ortadoğu'yu Çok İyi Biliyordu’
Ramazan Bursa, Kasım Süleymani ile İsmail Kaani arasındaki farka ilişkin şunları söyledi: “Kasım Süleymani Ortadoğu'yu çok iyi biliyordu. Mahalle mahalle biliyordu desek yeridir. Ortadoğu'daki Şii-Sünni ya da Türk-Kürt-Arap fark etmeksizin tüm gruplar ile ilişkisi vardı. Sahayı, coğrafyayı, aşiretleri ve grupları çok iyi biliyordu. Kasım Süleymani'nin ilişkiler yumağını iyi çözmesi onu Ortadoğu'da üstün kılan sebeplerdendi.”
‘Orta Asya'da Daha Aktif Bir Rol Üstlenebilir’
İsmail Kaani’nin Afganistan, Pakistan ve Orta Asya’da bilgi ve ilişki ağına sahip olduğunu söyleyen Ramazan Bursa, “Kudüs Gücü'nün Kasım Süleymani'nin yokluğu ve Kaani'nin Orta Asya ile ilgilenmesinden dolayı Ortadoğu'da zayıflayacağı anlamına gelmez.” dedi. Ramazan Bursa, İsmail Kaani’nin İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanlığına getirilmesiyle Afganistan ve Orta Asya'da daha aktif bir rol üstlenebileceğini de dile getirdi. Bursa, “İsmail Kaani'nin göreve gelmesiyle Kudüs Gücü, Ortadoğu ile birlikte Afganistan ve Orta Asya'da daha aktif bir rol üstlenebilir. Bu bölgede daha etkin görebiliriz” ifadelerini kullandı.
